Yazarlar: Hatice Ekici Tağa, Burak Özdağıstanli, Sümeyye Uçar, Öykü Su Sabancı
Kumar, Türk Ceza Kanunu’nda “kazanç amacıyla icra edilen ve kâr ve zararın talihe bağlı olduğu oyunlar” şeklinde tanımlanmış olup topluma ve genel ahlaka karşı suçlar kapsamında düzenlenmektedir. Tanıma bakıldığında, oyun veya sporlar bakımından ayrım yapılmadığı ve kâr ve zararın talihe bağlı olduğu bütün oyun ve spor türlerini kapsayacak şekilde kanunda yer aldığı görülmektedir. Kumardan farklı olarak mevzuatta ayrı bir şekilde tanımlanmayan “bahis” ise, sonucu önceden belli olmayan, ancak var olabilecek sonuca göre kazanç sağlayan bir organizasyonun sonuçlarının üçüncü kişiler tarafından tahmin edilmesine dayanan bir sistemdir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, devletin gençlerin kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan korunması için gerekli tedbirleri alacağı şeklinde düzenleme getirmektedir. Bunun doğal bir sonucu olarak da kumar ve bahis, Türk mevzuatında, genel itibari ile yasaklanan ve ancak devlet kontrolünde yürütülebilen bir müessese olarak yer bulabilmektedir.
Kanun koyucu, kumar ve bahsi birlikte düzenlememiş; izin ve yaptırımlarına farklı mevzuatlarda yer vermiştir. İlk olarak, kumar oynamanın ve oynanması için yer ve imkan sağlanmasının mevzuatta ayrı suçlar olarak düzenlendiği görülmektedir. Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama, Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak sayılmış ve hapis ve adli para cezası yaptırımı öngörülmüştür. Bu suçun bilişim sistemleri kullanılarak işlenmesi durumu da aynı kanunda nitelikli hal olarak yer almaktadır. Kumar oynamak ise Kabahatler Kanun’unda suç olarak düzenlenmiş olup kumar oynayan kişilere idari para cezası yaptırımı uygulanmaktadır. Bunlara ek olarak, kumar oynanan yerlerin de faaliyetten menedileceği ayrıca düzenlenmektedir.
Bahis ise Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“Bahis Kanunu”) kapsamında düzenlenmektedir. Bahis Kanunu’nun 5.maddesi uyarınca, lisansı bulunmadan spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis veya şans oyunlarını oynatanlar veya oynatılması için yer ve imkan sağlayanlar yaptırıma tabi tutulmuştur.
Türk hukukunda, kanunlarla verilen lisans kapsamında düzenlenmesi ve oynanması yasal olan üç tür bahis bulunmaktadır:
-
Spor bahis oyunları
-
At yarışı bahis oyunları
-
Şans oyunları (piyango, sayısal oyunlar gibi)
Spor bahis oyunları ve şans oyunları, Bahis Kanunu kapsamında düzenlenmiştir ve kanunun verdiği lisansa dayanmadan spor müsabakalarına dayalı bahis oynatanlara hapis ve adli para cezası yaptırımları uygulanmaktadır. Aynı şekilde, at yarışı oyunları ile ilgili At Yarışları Hakkında Kanun’unda düzenlenen hükümlere aykırı şekilde bahis düzenleyenlere de benzer yaptırımlar öngörülmektedir. Tüzel kişiler için ise yaptırımlar, güvenlik tedbirleri şeklinde uygulanmaktadır.
Günümüzde Türkiye’de şans oyunları ve at yarışı bahis oyunları lisansı 49 yıl süre ile Türkiye Varlık Fonu’na verilmiş. Türkiye Varlık Fonu tarafından da şans oyunlarının düzenlenmesi ve bayilere lisans verilmesi bakımından 10 yıl süre ile Sisal Şans; at yarışı bahis oyunlarını düzenlenmesi ve bayilere lisans verilmesi bakımından ise 49 yıl süre ile Türkiye Jokey Kulübü yetkilendirilmiştir. Spor bahis oyunlarının düzenlenmesi ve bayilere lisans verilmesi konusunda tek yetkili ise Spor Toto Teşkilat Başkanlığı’dır.
Bütün bunlara ek olarak, sanal ortamda beceri ve şansa dayanan, oyun araç ve gereçleriyle bir kasaya karşı ya da oyun makinelerinde oyunların oynatılması ve buna ilişkin reklam verilmesi, özel bir düzenleme ile tamamen yasaklanmıştır.
Belirtmek gerekir ki, günümüzde çoğunlukla internet üzerinde gerçekleştirilen bu yasadışı aktiviteler bakımından yaptırım, internetteki ilgili içeriğin kaldırılması veya yapılamıyorsa ilgili internet sitesine erişimin engellenmesi şeklinde uygulanmaktadır. Uygulamada, zaman zaman, kazanç sağlamayan ve eğlence amaçlı olan kumar ve/veya bahis içerikli bilgisayar ve telefon oyunlarının ilgili kurumlar tarafından yasadışı olarak nitelendirildiği görülmektedir. Ancak gerçek dünyada parasal bir değeri olmayan, yalnızca oyun içi sanal ögelerin kazancı ve kaybı durumu, mevzuatta suç olarak düzenlenen kumar veya izne tabi tutulan bahis tanımlarını karşılamamaktadır.