Türkiye’de “.tr” uzantılı alan adlarının tahsis ve işlemlerini, uzun yıllardır Orta Doğu Teknik Üniversitesi (“ODTÜ”), Nic.TR sistemi aracılığıyla yürütmekteydi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yürürlüğe konan İnternet Alan Adları Yönetmeliği ile bu yetki ve görev, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (“BTK”)’na verilmiştir. Bunun üzerine ODTÜ, 21 Aralık 2018 tarihinde imzaladığı sözleşme ile “.tr” uzantılı alan adları yönetimini BTK’ya devretmiştir. Sözleşmede 2020 yılında Nic.TR sisteminin kapatılıp bu sistem yerine .tr Ağ Bilgi Sisteminin (“TRABİS”) faaliyete geçeceği düzenlenmiştir.

Nic.TR sistemi, 23 Mart 2020 tarihinde başvuru ve yenilemelere kapatılmıştır. TRABİS faaliyete geçene kadarki geçiş döneminde tahsis işlemleri, Nic.TR yönetimi ile sözleşme imzalayan “kayıt operatörleri” adı verilen operatörler aracılığıyla yürütülmektedir. Nic.TR sistemi, TRABİS’in faaliyete geçmesiyle eş zamanlı olarak kapanacak olup TRABİS faaliyete geçtikten sonra ise, kayıt operatörleri ilgili işlemleri TRABİS üzerinden yapacaktır.

19 Ağustos 2022 tarihinde, BTK tarafından, TRABİS’in faaliyete başlaması ile ilgili basın açıklaması yapılmıştır. Bu açıklamaya göre TRABİS’in 14 Eylül 2022 tarihinde devreye alınması kararlaştırılmıştır.

TRABİS’in faaliyete geçmesi ile birlikte; İnternet Alan Adları Yönetmeliği, İnternet Alan Adları Tebliği ve İnternet Alan Adları Uyuşmazlık Çözüm Mekanizması Tebliğinde yer alan ve daha önce yürürlüğe girmemiş olan maddeler yürürlüğe girecektir.

Yürürlüğe girecek olan mevzuat kapsamında başvuru, yenileme, iptal ve devir gibi alan adları ile ilgili işlemler, BTK tarafından faaliyet belgesi verilen “Kayıt Kuruluşları” tarafından yürütülecektir. Halihazırda satışı yasak olan ”.tr” uzantılı alan adlarının satış işlemleri ise, TRABİS’in faaliyete geçmesinden 3 yıl sonra gerçekleştirilebilecektir.

Bunlara ek olarak, “tr” uzantılı alan adları uyuşmazlıkları için mahkemelere alternatif bir uyuşmazlık çözüm mekanizmasının belirlenmiştir. Bu kapsamda, alan adı tahsisine ilişkin yaşanan ihtilafların çözüm süreçlerinin hakemler veya hakem heyetleri vasıtasıyla yürütüleceği öngörülmüştür. Ancak TRABİS’in faaliyete geçmesinden önce tahsis edilmiş olan alan adları için, alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmasına başvuru yapılamayacaktır.

Son olarak, basın açıklamasına göre, söz konusu mevzuat kapsamında “net.tr”, “org.tr” ve “com.tr” uzantılı alan adlarının tahsisi “ilk gelen alır” ilkesi kapsamında herhangi bir belge talep edilmeden, zaman açısından öncelikli başvuru sırasına göre gerçekleştirilecektir. İlk gelenin tespitinde, alan adı başvurusunun TRABİS’e ulaştığı zaman kaydı esas alınacaktır. Bu kapsamda kullanıcıların, ODTÜ tarafından kurulan ve Nic.TR’nin kayıt operatörü olarak faaliyet gösteren METUnic’in sunduğu TRABİS Ön Sipariş Hizmeti’nden faydalanmaları mümkündür.